Τις
τελευταίες μέρες περιοδεύει την Ελλάδα ο γνωστός πρόεδρος των Πρασίνων του Ευρωκοινοβουλίου,
Ντάνιελ Κον-Μπεντίτ. Ο κ. Κον-Μπεντίτ έχει ένα πλούσιο βιογραφικό και μία ζωή
γεμάτη ακτιβισμό και ριζοσπαστικές πολιτικές. Οι ιδέες του και οι απόψεις του
ήταν συχνά αιρετικές αλλά πάντα ανεξάρτητες και έτοιμες να προκαλέσουν το
κατεστημένο. Ίσως αυτοί να είναι και οι λόγοι που είναι ιδιαίτερα αγαπητός στην
Ελλάδα. Στην πορεία του έχει κατηγορηθεί αρκετές φορές και για διαφόρους
λόγους. Για παράδειγμα, το 2003 ζητήθηκε η άρση της ασυλίας του για κατηγορίες
που αφορούσαν τρομοκρατία (απερρίφθη) ενώ το βιβλίο του «Το μεγάλο παζάρι» όπου
περιγράφει ερωτικές σκηνές με πεντάχρονα έδωσε αφορμή να κατηγορηθεί ως
υποστηρικτής της παιδοφιλίας, μια κατηγορία που ακόμα βασανίζει το γερμανικό
κόμμα των πρασίνων (The Guardian[i]) και αποτέλεσε θέμα των πρόσφατων Γερμανικών εκλογών.
Δεν θα ασχοληθώ
με τίποτα από αυτά που μπορεί κάλλιστα να είναι προϊόντα πολιτικής προπαγάνδας
ή παρανόηση των ιδεών του.
Όμως μου
δόθηκε η ευκαιρία να τον ρωτήσω αν το κόμμα του είναι υπέρ ή κατά της πυρηνικής
ενέργειας ως πράσινη περιβαλλοντολογική λύση και η απάντηση του ήταν ένα
κατηγορηματικό όχι. Είπε μάλιστα πως η πυρηνική ενέργεια είναι τεχνολογία του
παρελθόντος και το μέλλον βρίσκεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Σε αντίθεση
με τον Κον-Μπεντίτ ο Τζέιμς Λάβλοκ (Sir James Lovelock) δεν είναι ευρύτερα γνωστός
στο ελληνικό κοινό. Είναι ο ανεξάρτητος επιστήμονας ερευνητής που ανέδειξε με
την επιστημονική του εργασία το φαινόμενο της τρύπας του όζοντος στην ατμόσφαιρα
και ο δημιουργός της θεωρίας της Γαίας. Είναι ο ζωντανός θρύλος του οικολογικού
κινήματος (94 ετών). Η κατάργηση των CFC από τα ψυγεία ήταν αποτέλεσμα
των ερευνών του (ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για πιο συντονισμένες και
ολοκληρωμένες έρευνες από τον Κρουτσεν, Μολινα, Ρόουλαντ-Νομπελ χημείας 1994).
Για πάρα πολλά χρόνια ό Λάβλοκ ήταν ο αγαπημένος θα μπορύσε κάποιος να
πει ο πατέρας όλων των οικολογικών κινημάτων. Ένας μοναχικός επιστήμονας
ενάντια στο κατεστημένο που με απλές εργαστηριακές συσκευές (που έφτιαχνε μόνος
του) και όπλο την επιστήμη εναντιώθηκε σε κυβερνήσεις, βιομηχανίες και πλήθος
μεγάλων συμφερόντων.
Γιατί τα λέω
όλα αυτά; Γιατί όταν ο Λάβλοκ θορυβημένος από την αύξηση του διοξειδίου του
άνθρακα στην ατμόσφαιρα και το φαινόμενο του θερμοκηπίου τόλμησε να αγγίξει την
ιερή αγελάδα της αριστεράς, την πυρηνική ενέργεια, άλλαξαν πολλά. Σε μία νύχτα
από αγαπημένος έγινε σχεδόν μισητός ή γραφικός. Σε μια σειρά άρθρων του,
βασισμένα όπως πάντα σε επιστημονικές και όχι ιδεολογικές αναλύσεις τάχθηκε
υπέρ της άμεσης και μαζικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Αντιγράφω από άρθρο
του (Independent[ii]) «Τα πράσινα λόμπι νοιάζονται
περισσότερο για την απειλή που το φαινόμενο θερμοκηπίου έχει στον άνθρωπο παρά
πάνω στην γή. Παραβλέπουν το γεγονός πως είμαστε μέρος της γης και πλήρως
εξαρτημένοι από αυτήν.» και λίγο παρακάτω «Η αντίθεση στην πυρηνική ενέργεια βασίζεται στον άλογο φόβο που
προκρίνεται από χολιγουντιανές ταινίες και διάφορα πράσινα λόμπι και ΜΜΕ. Οι
φόβοι είναι αδικαιολόγητοι και η πυρηνική ενέργεια έχει αποδειχθεί η
ασφαλέστερη ενεργειακή πηγή..... αν δεν συγκεντρωθούμε στον πραγματικό κίνδυνο
της κλιματολογικής αλλαγής θα πεθάνουμε πολύ νωρίτερα»
Οι λόγοι που
ώθησαν τον Λάβλοκ σε αυτή την γεμάτη
πάθος του έκκληση είναι πολλοί. Για παράδειγμα η παραγωγή ενός μεγαβάτ
ηλεκτρικής ενέργειας επιβαρύνει την γη με 1019 κιλά διοξειδίου του άνθρακα και 6
διοξείδιο του θείου, όταν καίμε άνθρακα (Ο λιγνίτης που καίει η ΔΕΗ είναι ακόμα
χειρότερος). Η χρήση πετρελαίου ή φυσικού αερίου βελτιώνει τις εκπομπές σε 800
και 500 αντιστοίχως. Όμως μόνο η
πυρηνική τα μηδενίζει.
Οι πράσινοι
προκρίνουν και πολύ σωστά κάνουν τις ανανεώσιμες πηγές ενεργείας όπως και την
εξοικονόμηση της ενέργειας μέσω νέων τεχνολογιών. Όμως το πρόβλημα του
θερμοκηπίου που συνεπάγεται το λιώσιμο των πάγων είναι άμεσο. Οι πάγοι της
Γροιλανδίας εάν λιώσουν θα ανυψώσουν την στάθμη του νερού κατά 7 μέτρα,
βυθίζοντας τις μεγαλύτερες πόλεις της γής και προκαλώντας μαζικές
μεταναστεύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων και εκατομμύρια θανάτους.
Οι
ανανεώσιμες πηγές ενεργείας αποτελούν σίγουρα μέρος της λύσης αλλά μιας
μακροχρόνιας βιώσιμης λύσης. Το άμεσο πρόβλημα δεν είναι η βιωσιμότητα αλλά η
επιβίωση του πλανήτη. Βλέπουμε το δένδρο και όχι το δάσος.
Κάτι επίσης
που παραβλέπεται είναι το γεγονός ότι οι ανανεώσιμες λύσεις είναι λύσεις των πλουσίων
χωρών και όχι των αναπτυσσομένων (Στην Γερμανια προβλέπεται πως θα κοστίσει 1000δις
Ευρώ![iii]). Και το πρόβλημα είναι
πως, όταν εμείς του πρώτου κόσμου έχουμε ηλιακή ή αιολική ή άλλης μορφής
ανανεώσιμη ενέργεια την σκυτάλη του βρώμικου άνθρακα και πετρελαίου θα την
έχουν πάρει οι αναδυόμενες οικονομίες.
Η μόνη
ρεαλιστική και άμεσα εφαρμόσιμη λύση για να προλάβουμε το φαινόμενο του
θερμοκηπίου είναι η πυρηνική ενέργεια.
Πυρηνικά απόβλητα
Βασικό
επιχείρημα όλων όσων εναντιώνονται στην πυρηνική ενέργεια είναι τα πυρηνικά
απόβλητα. Ένας κοινός πυρηνικός σταθμός παράγει περί τους 20 μετρικούς τόνους
πυρηνικών αποβλήτων ενώ η συνολική παγκόσμια παραγωγή είναι γύρω στους 2000
μετρικούς τόνους. Όλα τα πυρηνικά απόβλητα που έχουν παραχθεί έως τώρα (65,000
τόνοι)θα χωρούσαν σε ένα απλό γήπεδο ποδοσφαίρου. Φυσικά και κανείς δεν θέλει ένα
τέτοιο γήπεδο στην περιοχή του. Σε αντίθεση με το διοξείδιο στην ατμόσφαιρα όμως
θα είναι συγκεντρωμένα και ελεγχόμενα.
Πυρηνικό ατύχημα και θάνατοι
Βασικό φόβητρο όλων είναι το πυρηνικό ατύχημα και οι θάνατοι που θα επιφέρει. Έχοντας στην μνήμη τον πυρηνικό όλεθρο της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι πολλοί θέλουν να μας πείσουν πως ένα ατύχημα θα έχει τις ίδιες επιπτώσεις και εικόνες. Η αλήθεια είναι κάπως διαφορετική. Οι άμεσοι θανάτοι από πυρηνικά ατυχήματα εκτιμώνται σε μερικές εκατοντάδες. Στο Τσερνομπίλ οι άμεσοι θάνατοι ήταν 56 ενώ οι μακροχρόνιοι εκτιμώνται σε 4000. Σε αντίθεση, τα τελευταία 100 χρόνια μόνο στις ΗΠΑ είχαμε 100,000 θανάτους ανθρακωρύχων, ενώ στην Κίνα είναι άγνωστος ο ετήσιος αριθμός (υπολογίζεται σε ανω των 1000).
Στην
Φουκουσίμα της Ιαπωνίας δεν υπήρξε κανένας άμεσος θάνατος ενώ από το τσουνάμι
και τον σεισμό σκοτώθηκαν περί τους 16,000 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους,
ύστερα από την απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει και τα υπόλοιπα πυρηνικά
εργοστάσια προκαλώντας μεγάλες ελλείψεις ηλεκτρικού και πολλούς θανάτους. Σε
αντίθεση, οι εκτιμώμενοι μακροχρόνιοι θανάτοι από ραδιενέργεια είναι από λίγους
έως 1000 περίπου. Και να θυμίσω πως χρειάστηκε ένας σεισμός σε συνδυασμό με ένα
πρωτοφανές τσουνάμι για να έχουμε διαρροή ραδιενέργειας στον περιβάλλοντα χώρο.
Είναι μεγάλο
κρίμα που οι οικολόγοι πράσινοι της Ευρώπης που τόσους αγώνες έχουν κάνει για
να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη σε περιβαλλοντικά θέματα μένουν αγκυλωμένη
σε δόγματα και παλαιοαριστερές αντιλήψεις στο σημαντικότατο θέμα της
υπερθέρμανσης του πλανήτη. Χρειάζεται άμεση ανάληψη δράσης από όλα τα κράτη
γιατί πολλοί είναι οι επιστήμονες που λένε πως πλησιάζει το σημείο της μη
αναστρέψιμης κλιματολογικής αλλαγής. Χρειάζονται πολιτικές που να υπερβαίνουν
τους κομματισμούς και τους ιδεολογικούς δογματισμούς. Γιατί το ζητούμενο δεν είναι
οι επόμενες ευρωεκλογές αλλά η επιβίωση του πλανήτη.
