Συνετή διαχείριση του χρέους και αγορές

Η πρόθεση της Ελληνικής κυβέρνησης να βγει στις αγορές τον Απρίλιο ήταν γνωστή εδώ και αρκετό καιρό ( Καθημερινή «Να βγεις στις αγορές ή να μην βγεις»

Είναι αλήθεια πως η δημοσιονομική κατάσταση στη Ελλάδα έχει βελτιωθεί σημαντικά. Για πρώτη φορά υπάρχει πλεόνασμα και το ισοζύγιο πληρωμών είναι θετικό. Υπάρχει επίσης μια μεγάλη ευφορία στις αγορές για την περιφέρεια της Ευρώπης και αυτό ευνοεί την Ελλάδα. Η Ελλάδα σήκωσε με μεγάλη ευκολία τα 3 δις που ζήτησε με επιτόκιο 4.95%.

Οι αγορές ποτέ δεν απέκλεισαν την Ελλάδα. Δεν υπάρχει τέτοιος μηχανισμός στη ελεύθερη οικονομία. Η Ελλάδα αυτό-αποκλείστηκε διότι δεν άντεχε να πληρώσει το επιτόκιο που είχε διαμορφωθεί στις αγορές ακόμα και μετά το PSI, που δείχνει και την αποτυχία του εγχειρήματος. Και σίγουρα ο προϋπολογισμός δεν αντέχει να αναχρηματοδοτήσει σημαντικό μέρος του χρέους με  3 και 4 τοις εκατό παραπάνω από τα χρήματα που δανείζεται μέσα από τον μηχανισμό της Ευρώπης (τρόικα). Άρα η έξοδος ήταν περισσότερο κοσμητική παρά ουσιαστική. Επίσης η Ελλάδα έχει απωλέσει την δυνατότητα να δανειστεί σε Ελληνικό δίκαιο. Πλέον όλα τα ομόλογα εκδίδονται σε αγγλικό δίκαιο για να προστατεύονται οι πιστωτές από μελλοντικά PSI.

Εκείνο όμως που θα ήταν πραγματική επιτυχία για την κυβέρνηση είναι να δικαιολογήσει το τι θα κάνει τα χρήματα. Τι εννοώ;  Όταν δανείζεσαι χρήματα και ειδικότερα όταν ένα κράτος δανείζεται εν ονόματι των φορολογουμένων, πρέπει να μας εξηγεί τους λόγους του δανεισμού. Τι θα κάνει τα χρήματα; Υπάρχει για παράδειγμα μια μεγάλη κοινωνική ανάγκη που πρέπει να καλυφθεί άμεσα και αν ναι ποια είναι; Θεωρεί  το κράτος  πως η παιδική φτώχεια είναι αμέσου προτεραιότητας και το να δανειστείς έστω και με 4.95% είναι προτιμότερο από το να καταστρέψεις το μέλλον χιλιάδων παιδιών. Πρέπει να χρηματοδοτηθούν άμεσα μέτρα κατά της ανεργίας που μαστίζει τους νέους; Υπάρχει κάποιο επενδυτικό σχέδιο το οποίο θα αποφέρει στο κράτος πολύ περισσότερα από το κόστος του 4.95% που θα πληρώσουμε ως τόκους;

Δυστυχώς αν και οι ανάγκες είναι μεγάλες σε όλους τους τομείς ο λόγος που η κυβέρνηση βγαίνει στις αγορές είναι μάλλον περισσότερο επικοινωνιακός. Πλησιάζουν εκλογές και η κυβέρνηση θέλει να δείξει πως όλα βαίνουν καλώς και η Ελλάδα ανακτά την αξιοπιστία της. Το ίδιο και οι υπόλοιποι δανειστές μας. Όμως η αξιοπιστία μόνο πρόσκαιρα μπορεί να κερδηθεί  με επικοινωνιακά τεχνάσματα. Η επικοινωνιακές οπτασίες είναι βραχυπρόθεσμες και δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα των Ελλήνων φορολογουμένων και το μέλλον της χώρας.

Αν θέλει η κυβέρνηση να θέσει τις βάσεις μιας συνετής πολιτικής δανεισμού πρέπει άμεσα να υλοποιήσει τα εξης μέτρα. Πρώτον, η βουλή πρέπει να εγκρίνει τον εκάστοτε ετήσιο δανεισμό ξεχωριστά, δεύτερον πρέπει να καθιερωθεί ανώτατο ύψος χρέους πέραν του οποίου θα χρειάζεται αυξημένη πλειοψηφία στην βουλή για να εγκριθεί και τρίτον ο κάθε δανεισμός να αιτιολογείται με συγκεκριμένες δαπάνες που θα καλύψει και να πάψει ο όρος  «γενικές ανάγκες της κυβέρνησης».

Δεν επιτρέπεται ο δανεισμός να υποκαθιστά την συλλογή φόρων για να αποφεύγουν οι πολιτικοί τις ευθύνες τους ή να ασκούν λαϊκιστική πολιτική. Και τέταρτον στο τέλος κάθε χρόνου να γίνεται ανεξάρτητος έλεγχος και να υπάρχουν κυρώσεις που να είναι αυτόματες και αμετάκλητες. Με άλλα λόγια διαφάνεια, έλεγχος και λογοδοσία. 

Επίσης πρέπει όλοι να καταλάβουμε πως έχουμε υποχρεώσεις και ευθύνες απέναντι στους ομολογιούχους και ότι η Ελλάδα πλέον θα υποστεί και την μικροσκοπική ανάλυση των αγορών που τα τελευταία 2 χρόνια δεν είχαν έκθεση σε Ελληνικά ομόλογα. Με άλλα λόγια, οι υποχρεώσεις για αλλαγές στην οικονομία θα γίνουν επιτακτικές και δεν θα είναι μόνο προϊόν πολιτικής διαπραγμάτευσης με την τρόικα.
 

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ελλάδα πρέπει να ξαναβγεί στις αγορές, όμως ο μικροπολιτικός καιροσκοπισμός δεν πρέπει να είναι ο οδηγός. Δανεισμός για ανάπτυξη ναι, για ψήφους όχι. Ο δανεισμός και η δημιουργία χρέους δεν αφορά μόνο τα κόμματα της κυβέρνησης, αλλά όλους τους Έλληνες πολίτες στους οποίους οφείλουν να λογοδοτούν. Γιατί όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου αυτοί θα κλιθούν να ξεχρεώσουν. Το «δανείζομε τώρα και βλέπουμε», δηλαδη το πληρώνει κάποιος άλλος αργότερα είδαμε πολύ καλά τι σημαίνει τα τελευταία 4 χρόνια. Ο καιρός των λευκών επιταγών έχει τελειώσει.