Επιτακτική ανάγκη διαχωρισμού Εκκλησίας-Κράτους

Ανάθεμα Βενιζέλου

Δεν έχει υπάρξει κόμμα ή πολιτικός σχηματισμός που να μην έχει μολυνθεί από την ιερά και σχεδόν ανίατη ασθένεια που λέγεται σχέσεις εκκλησίας-κράτους. Πρόσφατα παραδείγματα η αισχρή εκμετάλλευση του αγνωστικισμού του κ.Τσίπρα από την ΝΔ ή το άγιο φως του κ.Δήμου που, κατά τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Καλαβρύτων θα γίνει η αιτία να σαπίσει το στόμα του, και έγινε αφορμή πολιτικών επιθέσεων στο Ποτάμι.

Δυστυχώς, το θέμα της σχέσης Εκκλησίας-Κράτους ούτε πρόσφατο είναι, αλλά ούτε τίθεται ποτέ στις σωστές βάσεις. Επικρατεί λαϊκισμός, ψηφοθηρία, πελατειακές σχέσεις, σύγκρουση οικονομικών, κυρίως, συμφερόντων και ενίοτε θρησκοληψία.

Με την ίδρυση του πρώτου Ελληνικού κράτους έχουμε και την πρώτη προσπάθεια καθορισμού των σχέσεων. Η απάντηση είναι απλή. Η εκκλησία είναι κάτω από την απόλυτη κυριαρχία του βασιλέως. Ο εναγκαλισμός είναι τόσο ασφυχτικός που πολύ σύντομα το αίτημα αποσαφήνισης των σχέσεων και απεγκλωβισμού της εκκλησίας από το κράτος έρχεται από την εκκλησία (1850).

Το πολιτικό πελατειακό σύστημα που ανδρώνεται το 19^ο αιώνα βρίσκει μοναδική ευκαιρία να ελέγξει την ψήφο των λαϊκών μέσα από τον λόγο των κληρικών. Μητροπολίτες εκλέγονται ή παύονται αναλόγως των κομματικών πεποιθήσεών τους.

Το αποκορύφωμα του παραλογισμού έρχεται με τον εθνικό διχασμό, όταν το Δεκέμβριο του 1916 η εκκλησία θα αναθεματίσει τον Ελ.Βενιζέλο. Στην Αθήνα η οργανωμένη τελετή έγινε στο χώρο του Πολυγώνου. Σκάφτηκε ένας λάκκος και πάνω σε ομοίωμα του Βενιζέλου τοποθετήθηκε κρανίο ταύρου (επειδή μιλάμε για ειδωλολατρικά έθιμα...). Χιλιάδες κόσμου παρουσία της Ιεράς Συνόδου έριχνε πέτρες ενώ εκφωνήθηκε το ανάθεμα «Ελευθερίω Βενιζέλω επιβουλευθέντι την βασιλείαν και την Πατρίδα και καταδιώξαντι και φυλακίσαντι Αρχιερείς, ανάθεμα έστω». Σε άλλες περιοχές τις Ελλάδος απλώς κάψανε φωτογραφίες του Βενιζέλου και συνεργατών του. Ο σεβασμιώτατος Καλβρύτων Αμβρόσιος είναι άξιος συνεχιστής της παράδοσης των μητροπολιτών, Αμβροσίου Φωκίδος και αρχιεπισκόπου Νικηφόρου, που για τον Βενιζέλο είπαν «Κατ' αυτού όθεν του προδότου Βενιζέλου ανεγνώσαμεν αφορισμόν όπως ενσκήψωσι:
 -Τα εξανθήματα του Ιώβ -Το κήτος του Ιωνά -Η λέπρα του Ιεχωβά-Ο μαρασμός των νεκρών -Το τρέμουλο των ψυχορραγούντων-Οι κεραυνοί της κολάσεως -Αι κατάραι και τα αναθέματα των ανθρώπων».

Ο δε Βενιζέλος δεν ήθελε να χαθεί η απόδειξη αυτή του αναθέματος. Ήθελε να βάλει φύλακες για να μην χαθούν οι πέτρες και να βλεπουν οι έλληνες «τι ανόητα, τι μάταια πράγματα που είναι οι κατάρες της εκκλησίας»

Αργότερα, το 1938 ο Μεταξάς θα χρησιμοποιήσει το Συμβούλιο της Επικρατείας για να ακυρώσει την εκλογή του Δαμασκηνού στον αρχιεπισκοπικό θρόνο υπέρ του Χρυσοστόμου. Έκτοτε η λίστα με τις παρεμβάσεις έχει εμπλουτιστεί μεταξύ άλλων με τα γνωστά Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια και το Ελλάς-Ελλήνων-Χριστιανών.

Μέσα, λοιπόν, σε αυτό το περιβάλλον των συνεχών παρεμβάσεων αναπτύχθηκε και προσαρμόστηκε η εκκλησία και ο κλήρος. Η συνδιαλλαγή έγινε ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Προνόμια και πρακτικές καθιερώθηκαν όπως έγινε και στο Δημόσιο. Το πελατειακό κράτος ενσωμάτωσε πλήρως στους κόλπους του την εκκλησία (και έσονται οι δύο εις σάρκαν μίαν), άλλοτε με ανταλλάγματα και άλλοτε με εκατέρωθεν απειλές, διώξεις, αφορισμούς ή πολιτικοθεολογικά τεχνάσματα όπως η μεταφορά, με τιμές αρχηγού κράτους, του αγίου φωτός.

Η εκκλησία αφού έχασε τον πραγματικό της ποιμενικό και θεολογικό ρόλο, αναζήτησε νέους ρόλους. Αυτογνωμόνως ανακηρύχθηκε ο φύλακας του έθνους και του Ελληνισμού, χωρίς όμως να εξηγήσει τους ομιχλώδεις όρους. Τους άφησε να αιωρούνται και τους ερμηνεύει κατά το δοκούν.

Ο διαχωρισμός εκκλησίας κράτους είναι επιτακτική ανάγκη να τεθεί στις σωστές βάσεις. Για παράδειγμα, το ζητούμενο δεν είναι πως θα χωρίσουμε την εκκλησιαστική περιουσία. Μυρίστηκαν ψοφίμι τα κοράκια του πολιτικού συστήματος και τρέξανε να αρπάξουν.  Ούτε αυτοί που ζητούν το διαχωρισμό είναι εχθροί του έθνους, της Ελλάδος, μασόνοι και άλλα γραφικά που κατά καιρούς ακούγονται.  Ούτε πρόκειται να μειωθεί ο αριθμός των πιστών άμα η εκκλησία χειραφετηθεί. Δεν πρόκειται για διαζύγιο, αλλά για ενηλικίωση.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως η σημερινή κρίση, η οποία είναι πρωτίστως κρίση του πελατειακού συστήματος της Ελλάδος, θα συμπαρασύρει μαζί της και την εκκλησία. Ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος το κατάλαβε, όταν μόνος του έθεσε το ζήτημα το 2013.

Η εκκλησιαστική μεταρρύθμιση έχει αργήσει στην Ελλάδα μερικούς αιώνες ενώ ο διαφωτισμός, το ιδεώδες της Επανάστασης του 1821, καπελώθηκε από ιερούς σκοταδιστές.

Ο διαχωρισμός της εκκλησίας από το κράτος δεν είναι μόνο επιτακτική ανάγκη για την επιβίωση της εκκλησίας. Θα σηματοδοτήσει την ενηλικίωση του Ελληνικού κράτους και πολιτισμού. Ας μην αφήσουμε τον πολιτικοθεολογικό λαϊκισμό και την θρησκοληψία να θάψουν και αυτή την ευκαιρία.