Να βγεις στις αγορές ή να μη βγεις;

Πληθαίνουν οι ενδείξεις πως η Ελληνική Δημοκρατία προετοιμάζεται για να βγει στις αγορές τον Απρίλιο, με έκδοση ομολόγου πενταετούς λήξεως για 3 δισ. Την τελευταία φορά που η Ελλάδα δανείστηκε για 5 χρόνια από τις αγορές ήταν τον Ιανουάριο του 2010. Ας θυμηθούμε πώς έγινε ο δανεισμός τότε, γιατί το μάθημα-πάθημα μάλλον ξεχάστηκε. Η απόφαση τότε όπως και τώρα ήταν καθαρά πολιτική. Η κυβέρνηση ήθελε να δείξει πως είχε τον έλεγχο και έχαιρε της εμπιστοσύνης των αγορών. Επειδή όμως δεν ήταν σίγουρη πως θα υπήρχε ζήτηση, δεν ακολούθησε τη διαδικασία της δημοπρασίας αλλά της απευθείας -με το αζημίωτο βέβαια- ανάθεσης σε επενδυτικές τράπεζες. Η συνέχεια είναι γνωστή. Ανακοινώθηκε ότι για τα 5 δισ. υπήρχε ζήτηση 25 δισ.! Η τιμή του ομολόγου άρχισε να πέφτει, τα επιτόκια να ανεβαίνουν και οι επενδυτές να χάνουν χρήματα από την πρώτη κιόλας μέρα. Πώς είναι δυνατόν να πέφτει η τιμή άμα η ζήτηση είναι πενταπλάσια της προσφοράς; Πολλοί επενδυτές ένιωσαν εξαπατημένοι αφού η ζήτηση φανερώθηκε ως πλασματική. Ποιος ήταν ο υπεύθυνος για αυτό το φιάσκο που συνέβαλε στον αποκλεισμό της Ελλάδος από τις αγορές; Οι ανάδοχοι ή η πολιτική ηγεσία που, θέλοντας να σκοράρει πολιτικούς πόντους, πίεσε για τεχνητή αύξηση της ζήτησης;

Υπάρχουν σοβαροί τεχνικοί λόγοι για να επανακάμψει η Ελλάδα στις κεφαλαιαγορές και αφορούν τη δομή της καμπύλης των επιτοκίων και τη ρευστότητα. Τα ομόλογα στην αγορά που λήγουν πριν από 2023 είναι ελάχιστα. Αρα χρειάζονται σημεία αναφοράς ιδίως για τις εταιρείες που θέλουν να δανειστούν με χρονικό ορίζοντα ωρίμανσης 3-5 ετών. Η πρόταση έχει ήδη γίνει σε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση από τους Κοπφ και Ξαφά. Άλλος λόγος είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών αλλά και η εκπλήρωση των προϋποθέσεων που έχει θέσει η ΕΚΤ για να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα στήριξης ομολόγων ΟΜΤ. Ο τρίτος λόγος δεν είναι τεχνικός αλλά μικροπολιτικός. Η κυβέρνηση προσδοκά επικοινωνιακά οφέλη που ενδεχομένως θα δώσει μια επάνοδος στις αγορές.

Υπάρχει όμως και αντίλογος. Πρώτον, η έλλειψη ομολόγων αναφοράς στα 5 χρόνια δεν εμπόδισε μεγάλες ελληνικές εταιρείες να δανειστούν. Επιπροσθέτως η καμπύλη πρέπει να αρχίσει να δομείται από κάτω προς τα πάνω και όχι ανάποδα. Δηλαδή η Ελλάδα πρέπει να αρχίσει την επέκταση από τα έντοκα γραμμάτια για να αποκατασταθεί σιγά σιγά η εμπιστοσύνη. Και αυτό πρέπει να αρχίσει με Έλληνες επενδυτές έτσι ώστε οι τόκοι που πληρώνονται να μένουν και να επανεπενδύονται στην Ελλάδα. Το δε πρόγραμμα ΟΜΤ της ΕΚΤ αφορά ομόλογα με λήξεις έως 3 χρόνια και όχι 5. Η εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών είναι πολύ σημαντική αλλά σημαντικότερη είναι η εμπιστοσύνη της εγχώριας αγοράς και των Ελλήνων πολιτών στο κράτος και την οικονομία. Ο προτεινόμενος δανεισμός για 5 χρόνια με 6% θα κοστίσει στον Έλληνα φορολογούμενο περί τα 600 εκατ. περισσότερο από τον ευρωπαϊκό δανεισμό. Χρήματα που δεν έχουμε και που θα πρέπει να τα πληρώσουμε μέσω επιπλέον φόρων τα επόμενα 5 χρόνια ή να τα δανειστούμε ξανά.

Η έκδοση ομολόγων λίγο πριν από τις Ευρωεκλογές δεν πρόκειται να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών, αλλά απλά θα δώσει διέξοδο σε αυτούς που αγόρασαν τα μετά PSI ομόλογα να τα πουλήσουν και να μειώσουν το ρίσκο τους από τα 10-20 χρόνια στα 5. Έχοντας τις εκλογές μπροστά τους θα προτιμήσουν να βγουν με κέρδη παρά να ρισκάρουν. Με άλλα λόγια, το πιθανότερο είναι πως θα δούμε πτώση των τιμών καθώς θα στριμωχτούν όλοι να πουλήσουν τα μακροχρόνια με 2% τοκομερίδιο για να αγοράσουν τα 5χρονα με 6%.

Η κυβέρνηση θέλει να δείξει πως η οικονομία είναι στον δρόμο προς την ανάκαμψη και φαίνεται πως είναι έτοιμη να πετάξει 600 εκατ. σε τόκους για τον σκοπό αυτό. Χρήματα που αν τα είχαμε, θα ήταν καλύτερο να τα ξοδέψουμε για να βοηθήσουμε την καταπολέμηση της ανεργίας ή για να απαλύνουμε την παιδική φτώχεια.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Ελλάδα πρέπει να ξαναβγεί στις αγορές, όμως ο μικροπολιτικός καιροσκοπισμός δεν πρέπει να είναι ο οδηγός. Δανεισμός για ανάπτυξη ναι, για ψήφους όχι. Το να βγεις στις αγορές ή να μη βγεις δεν αφορά μόνο τα κόμματα της κυβέρνησης, αλλά όλους τους Έλληνες πολίτες στους οποίους οφείλουν να λογοδοτούν. Ο καιρός των λευκών επιταγών έχει τελειώσει.